Eindreflectie atelier

Dinsdag 18 juni

Het beeld dat ik uiteindelijk heb gemaakt is heel anders dan wat ik in mijn hoofd had toen ik met atelier begon. Maar dit was dan ook een van mijn leerdoelen voor atelier: het proces doorlopen zonder van tevoren het eindwerk te bepalen. Verder heb ik veel dingen los moeten laten, in verband met de haalbaarheid. Ook dit correspondeert met een van mijn leerdoelen: een realistisch haalbaar project opzetten. Wat ik bijvoorbeeld heb moeten laten, is het maken van een installatie met het beeld dat ik heb gemaakt, omdat daar simpelweg geen tijd meer voor was. Maar dat is niet erg, omdat ik volgende jaren meer tijd heb om de installatie te maken die ik wil maken. Ook heb ik bijvoorbeeld sommige materialen niet kunnen gebruiken, omdat ik die al had gebruikt voor de Wonderkast (zie ''4D''). Ook deze zou ik volgende keer wel kunnen gebruiken.

Verder heb ik erg veel plezier beleefd aan het proces (wat ook een van mijn leerdoelen was), maar vond ik het op een bepaalde manier ook tegenvallen. Ik had me voorgesteld dat ik 4 weken lang helemaal de tijd en vrijheid had om lekker aan de slag te gaan. Maarde tijd is echt te snel voorbij gegaan, en daarnaast ben ik de theorievakken op een gegeven moment voorrang gaan geven. Dit vind ik erg jammer, maar wederom: volgende jaren heb ik meer tijd voor atelier.

Ik de korte tijd dat ik aan dit project heb gewerkt, heb ik het idee dat ik een heelstuk dichter bij mijn eigen stijl ben gekomen. Voornamelijk in inspiratiebronnen (zoals Jimmie Durham en Funda Gül Özcan), en ook al redelijk in de uitdrukking in mijn werk.

Ik ben tevreden met het eindresultaat. Vooral op conceptueel gebied. Ik vond het al een goed concept, maar dankzij theorieën die ik heb geleerd bij kunstbeschouwing, ben ik anders naar mijn werk gaan kijken en heb ik nog lagen van verdieping toe kunnen voegen. Ik heb het dan bijvoorbeeld over het interpreteren van kunst, dat iedereen dat anders doet, vanuit zijn eigen referentiekader. Dit is zeer toepasselijk bij mijn werk, waarbij de voorwerpen voor mij een bepaalde betekenis hebben, maar ik deze betekenis niet communiceer naar de kijker en hen zelf een betekenis laat toekennen. Ik heb het dan ook over de verschillende brillen waarmee je naar een werk kunt kijken. De semiotische (betekenis toekennen vanuit symbolen) en psyche-analytische (betekenis toekennen vanuit de psyche van de maken, maar eigelijk vanuit de psyche van de kijker) bril zijn het meest toepasbaar op mijn werk.

Met de uitvoering ben ik wat minder blij. Dit heeft vooral de maken met de korte tijd en de materialen die ik had (ook een gevolg van de korte tijd). Zoals hierboven beschreven komt dit puur omdat ik heel veelwilde binnen 4 weken. Volgende jaren zal dit makkelijk zijn, omdat ik dan meer tijd heb.

Verder zou ik wellicht een iets meer esthetische saus over mijn werk willen gieten. Nu heeft het toch wel een erg ''lelijke'' uitstraling. Maar van de andere kant hoort dit ook wel een beetje bij het idee waar ik voor ging. Daarnaast heeft het ook zijn charme. Tot slot zou ik wat meer tijd hebben willen besteed aan de afwerking van het werk. 

Les 14 & 15: ruimtelijk compositie

Woensdag 5 en donderdag 6 juni

Deze week ben ik aan de slag gegaan met de verdere compositie van het beeld. Nu de basis klaar was, bestond dit uit het toevoegen van kleinere objecten op verschillende manieren. Na een korte bespreking met Stefan, ging ik aan de slag. Dit was het proces:

Ik begon met het toevoegen van kleine objecten rondom het hoofd van de tijger. Sommige objecten dienden vastgeplakt te worden zodat ze niet er af zouden vallen. Dit heb ik gedaan door middel van kneedgum, zodat de plaatsing van de objecten nog niet permanent zou zijn. 

Het toevoegen van de hand op deze manier, creëert net zoals de kruisvorm van het beeld en het fietswiel als aureool, religieuze associaties. 

Vervolgens heb ik gaatjes gemaakt in speelkaarten en hier door middel van touw een slingers van gemaakt. Deze heb ik op verschillende plekken aan de takken gehangen.

Uitprobeersel dat m niet is geworden.

Ik besloot de kaartenslingers te verplaatsen om een meer symmetrisch te maken.

En ik voegde nog twee oranje elementen toe rond het hoofd van de tijger. 

Om de onderkant van de compositie wat interessanter te maken, maakte ik een soort mozaïek van gebroken spiegels en cd's toe aan de bodem van het aquarium.

Elementen op en rond het hoofd van de tijger.

Toevoeging stekker aan de achterkant.

Toevoeging elementen rondom de hand.

Toevoeging elementen aan de onderkant van de stoel.

Uiteindelijke compositie met toevoeging van trollen en waterpistolen.

Reflectie
Terugkijkend op de compositie, denk ik dat het beter is zonder waterpistolen. Deze leiden te veel af van de rest van de compositie en voegen ook niet echt iets toe. Verder denk ik dat het voor de symmetrie misschien mooier is als ik aan de andere kant van de groene draak een andere draak toevoeg. Verder ben ik tevreden over de compositie. 

Les 10 & 12: bouwen!

Woensdag 29 en vrijdag 31 mei

Nu eindelijk alle materialen verzameld waren en het concept rond was, was het tijd om te gaan bouwen aan het beeld! Ik begon met het vastkitten van het aquarium aan de stoel. Vervolgens ging ik aan de slag met het bevestigen van de takken aan de houten tijger. Dit heb ik -na overleg met Marco- gedaan door middel van boren. Elke tak is met twee schroeven aan de rug van de tijger bevestigd. Tot slot heb ik het fietswiel op het hoofd van de tijger bevestigd door een gat in het hoofd te boren en het wiel er in te draaien.

Ik wist van tevoren niet precies hoe ik alles wilde maken. Al doende keek ik steeds wat visueel de beste opties waren. Daarnaast waren er natuurlijk ook praktische zaken waar rekening mee moest worden gehouden. Deze twee aspecten nam ik steeds in overweging voordat ik een beslissing nam. Hieronder een aantal foto's van het werkproces:

De stoel met vastgekit aquarium

Gaten boren in de takken en vervolgens de takken bevestigen aan de tijger

Resultaat en overweging om groot stuk schors te bevestigen 

Resultaat na toevoeging meer takken en overweging wiel

Eindresultaat deze week

Reflectie
Ik vond het heel fijn om eindelijk aan de slag te gaan met bouwen! Het ging gelukkig vrij snel en makkelijk - ook met dank aan Marco. Ik zag er best wel tegenop, omdat ik nog nooit had geboord, maar het bleek heel makkelijk te zijn en ik ben heel trots op mezelf dat ik het heb gedaan! De basis van het beeld staat nu, en dat is fijn, want dat betekent dat ik volgende week (de laatste week) nog heb om de kleinere delen toe te voegen.

Waar ik wel mee zit, is dat de basis van het beeld voornamelijk bestaat uit natuurlijke materialen en voornamelijk lichte bruintinten. De kleinere voorwerpen zijn juist fel gekleurd en onnatuurlijk. Gelukkig kon ik hier met Sarah en Isis van team Schnipsel en Max over hebben, en daar kwamen twee adviezen uit:
1. Gebruik voornamelijk de voorwerpen die qua kleur het meeste matchen met de basis van het beeld
2. Voeg aan de basis elementen toe die minder natuurlijk zijn - zoals bijvoorbeeld aluminiumfolie - zodat de basis minder natuurlijk wordt en daarmee het contrast met de kleine voorwerpen ook kleiner.

Ik ga hier volgende week mee experimenteren!

Les 9: naar het bos! en inventariseren

Maandag 27 mei

In het weekend was ik in Limburg geweest, dus ik had de laatste spulletjes mee kunnen nemen. Maandag ochtend ging ik met de bakfiets naar het bos, om grote takken te halen die ik wil gebruiken in mijn beeld. Toen ik terugkwam heb ik alle spullen bij elkaar gezet en foto's ter inventarisatie gemaakt:

Ik heb nu voldoende voorwerpen, zodat ik volgende lessen aan de slag kan gaan met bouwen! Ik denk dat het qua constructie mogelijk is om de kinderstoel, het aquarium en de houten tijger in ieder geval met montagekit aan elkaar te maken. Hoe ik de takken en het wiel fa bevestigen, daar moet ik nog even over nadenken, en met Marco overleggen.

Inspiratie: Jimmie Durham

Les 7 & 8 vielen uit

Donderdag 23 en vrijdag 24 mei

Omdat ik Nathalie ging helpen met het organiseren van haar evenement.

Les 6: overleg team Schnipsel

Woensdag 22 mei

Vandaag was er weer overleg met team Schnipsel. Ik vertelde de groep over mijn proces en ideeën en liet hen mijn tot nu toe verzamelde voorwerpen zien. We spraken over de volgende dingen:

• De vorm van het beeld: door het toevoegen van takken die uitsteken, krijgt het beeld een kruisvorm. Is dit intentioneel of niet? Wat is de (mogelijke) betekenis hiervan?
• De religieuze/spirituele aspecten ervan: het bouwen van het beeld wordt als een spirituele handeling gezien, en het beeld wordt als een spiritueel voorwerp beschouwd.
• De betekenis van het beeld: voor mij hebben de voorwerpen waaruit het beeld bestaat een bepaalde betekenis: ze bevatten herinneringen of zijn simpelweg voorwerpen die ik er interessant uit vond zien. De kijker weet echter niet mijn betekenis achter de voorwerpen. Maar dat vind ik juist zo sterk er aan. Is dat niet wat kunst altijd inhoud? De kunstenaar heeft een bepaalde betekenis bij het beeld dat hij maakt, maar de kijker kan hier een andere opvattingen over hebben, omdat immers iedereen anders is. Het toffe aan wat dit beeld gaat worden, vind ik juist dat ik hoop dat de voorwerpen de kijker ook op een bepaalde manier - wat voor manier dan ook- boeien. En dat de kijker dan zijn eigen fantasie en fascinatie los laat op het beeld en met een eigen betekenis of verhaal komt.
• De interactie met het beeld: de kleinere voorwerpen kunnen ook als los en dus verplaatsbaar beschouwd worden. Dit zou dus iets kunnen zijn dat de kijker kan doen. Dan zou er zelfs gesteld kunnen worden dat de kijker zijn eigen betekenisvolle of interessante voorwerpen toe mag voegen aan het beeld.

Les 5: spullen verzamelen en schets maken

Maandag 20 mei

Vanochtend heb ik alle materialen -die verspreid lagen over thuis, de Distelweg en de academie, verzameld op een plek, namelijk het Design lokaal. Daarna heb ik een schets gemaakt van een mogelijke compositie voor het beeld:

Inspiratie: The Viktor Wynd Museum of Curiosities, Fine Art & Natural History

In maart 2018 reisde ik alleen naar Londen, voor een driedaagse trip. Tijdens mijn verblijf bezocht ik het Viktor Wynd museum, een plek waar ik voor vertrek over had gelezen en meteen een fascinatie voor had ontwikkeld. Eenmaal daar viel het niet tegen. Het museum en de ervaring daar zijn dingen die ik nog steeds moeilijk vind om te verwoorden. Meestal raad ik mensen aan om zelf een bezoekje te brengen aan het museum, maar omdat dat nu niet mogelijk is, een korte samenvatting:

Viktor Wynd is een zeer bijzondere man. Van origine een dichter, die al snel zijn fascinaties uitbreidde naar een museum. De inhoud van het museum, dat zich bevindt in een kleine kelder onder een cafeetje ergens in Noord-Oost Londen, is een gekke mix van kunst, natuurhistorische en culturele voorwerpen, kunst en een heleboel voorwerpen die simpelweg niet te categoriseren zijn. Het interessante aan dit museum is dan ook dat alles dat tentoongesteld staat, bewust niet gecategoriseerd wordt. Dit resulteert in een chaos die alleen maar bijdraagt aan de bijzondere ervaring.

Wat mij zo inspireert aan deze plek is de eigenaardigheid ervan. Niet alleen de voorwerpen, maar de manier van tentoonstellen, wekken een enorme nieuwsgierigheid en verwondering op bij de kijker. Dit is precies wat ik ook wil bereiken. Daarnaast heb ik grote bewondering voor de authenticiteit en eigenheid van dit museum. Dit is ook iets waar ik persoonlijk naar streef.

Les 4: nadenken, beslissingen maken, kringloop 

Vrijdag 17 mei

De afgelopen dagen heb ik verder nagedacht over mijn concept, ook aan de hand van de feedback van eergisteren. Dit zijn de beslissingen die ik heb gemaakt/de conclusies die ik heb getrokken:

• Ik wil groot gaan werken, omdat ik dit prettiger vind en dit beter past bij mij. Ik heb hier verder geen super geode theoretische argumentatie voor, het is vooral een gevoelsmatige beslissing.
• Toen ik de video van Ozcan nogmaals keek (zie stukje naar beneden) realiseerde ik me dat ik eigenlijk dat soort werk wil gaan maken, DUS:
• Ik ga bijzondere objecten verzamelen, natuurlijk en man-made, die er interessant uitzien, een bijzonder verhaald hebben, de nieuwsgierigheid tripleren, verwondering oproepen;
• Van deze objecten ga ik een of meerdere sculpturen maken;
• Waar ik uiteindelijk een installatie van ga maken. 

Extra inspiratie: Jan Svankmajer

Nu ik bovenstaande beslissing heb gemaakt, ga ik de rest van de middag naar de kringloop. op zoek naar bijzondere objecten, en eventueel ook naar de bouwmarkt, om te kijken voor mogelijkheden van ophangen, tentoonstellen/combineren van de voorwerpen en mogelijkheden voor belichting, wat ik ook zeer belangrijk vind.

Vondst van de kringloopwinkel:

Dit voorwerp sprak me meteen aan toen ik het zag, en ik denk dat het goed als basis kan dienen voor mijn sculptuur.

Les 2: overleg met team Schnipsel

Woensdag 15 mei

Dit was de eerste les van mijn begeleider Stefan. Na onze groep, bestaande uit Isis, Sarah en Renee, ''team Schnipsel'' te hebben gedoopt, gingen we aan de slag met overleggen, brainstormen en blauwe bessen eten (''team blaubeerenschnipsel''). Ieder vertelde zijn idee, waarna de rest feedback gaf, vragen stelde en inspiratie gaf. Ik vertelde de groep over mijn verlangen om een installatie te maken gebaseerd op fantasie en verwondering, die de kijker in een andere wereld brengt. Ook sprak ik mijn twijfels uit. Ik vind het namelijk moeilijk om een specifieke richting te kiezen:

• Een thema binnen het thema?
  
• Werk ter grootte van de ruimte of juist een kleine wereld in een soort terrarium?
  
• Welke materialen?

We bespraken deze vragen en nog andere aspecten. Dit waren de belangrijkste punten uit mijn gesprek:

• Algemeen: probeer het maken en het conceptdenken parallel te laten lopen, waardoor je werk in je hoofd en in de fysieke wereld een synchrone ontwikkeling doormaakt. En zet parameters voor jezelf, zodat je grenzen hebt, maar vind binnen deze parameters om te spelen en te experimenteren.
• Het voordeel van een terrarium/vitrine is dat het de kijker uitnodigt om dichter bij te komen en te observeren, wat van nature al een soort nieuwsgierigheid opwekt die je wilt creëren met je werk.
• Als je totempalen, bomen en andere spirituele beelden in je werk wilt verwerken, die dan onderzoek naar de spirituele ervaring en de betekenis hiervan.
• Denk er over na of je veel zelf wilt gaan maken of dat je veel materialen wilt verzamelen en hieruit werk wilt samenstellen? Wat past het beste bij het concept?
• Denk na over wat je wilt bereiken bij de kijker?
• Ga keuzes maken! Materiaal, vorm etc.
• Inspiratie: Jimmy Caulty, die miniaturen maakt van actualiteiten, en Jimmie Durham, die sculpturen maakt uit bestaande voorwerpen.

Les 1: opstart en lekker aan de slag

Maandag 13 mei

Vandaag startte Atelier officieel en dat begon met een inspiratiesessie van Wypke, waarbij we keken naar het werk van de genomineerden voor de Volkskrant Beeldende Kunstprijs 2019. Een van de kunstenaars, genaamd Funda Gül Özcan, sprak me erg aan.

De Duitse Funda Gül Özcan (1984) werd voorgedragen door Bart Rutten, directeur van het Centraal Museum in Utrecht. Gül Özcan richt (soms zaalgrote) vitrines in met een hyperkleurige bric-à-brac van botsautootjes, plastic palmboompjes en flikkerend neonlicht, begeleid door flipperkastgeluid, alsof je over een kermis loopt. In 2016 werd haar bijdrage aan de Open Dagen van de Rijksakademie in Amsterdam als een van de hoogtepunten gezien.

Zonder het te weten had ik al eens eerder een werk van Ozcan gezien, in de kunsthal in Rotterdam, een paar maanden geleden. Dit werk sprak mij toen ook erg aan.

Funda Gül Özcan, FUNFAIRAFFAIR, 2017, ​Kunsthal Rotterdam

We keken dit filmpje, dat voor mij de nagel op z'n kop sloeg:

Net als Ozcan heb ik van kleins af aan een fascinatie met natuurhistorische musea. Niet alleen voor de menselijke verzameldrang waaruit ze zijn ontstaan, maar ook specifieke esthetiek die ze uitstralen en de nieuwsgierigheid en fantasie die ze opwekken bij mensen zoals Ozcan en mij. Verder deel ik met Ozcan de drang om bijzondere objecten te verzamelen en tentoon te stellen. Ik denk dat mijn slaapkamer daar een goed voorbeeld van is. 

Het zien van dit filmpje was niet alleen een enorme inspiratiebron voor mij, maar ook een eye-opener. Ik ben me nu veel meer bewust wat er achter de maakdrang voor de installatie zit, die ik eerder hieronder noemde. Nu ik weet dat het met verzameldrang en bijzondere objecten te maken heeft, kan ik hier verder op inspelen.

In de rest van de les ben ik aan de slag gegaan. Ik ben naar de tolhuistuin gelopen, heb daar bijzondere natuurobjecten gevonden en meegenomen, heb hier een sculptuur van gemaakt en deze vervolgens teruggeplaatst in de tolhuistuin. Het resultaat:

Atelier deel 1: let's go!

Eerste ideeën
Vaak als ik tussen een toestand van wakker en slaap ben, gaat mijn brein zelfstandig verder met het bedenken van ideeën en zie ik ineens beelden die ik blijkbaar heb bedacht. Dit klinkt wellicht alsof ik gek ben, maar het schijnt vrij normaal te zijn voor het creatieve brein, en bovendien heeft het mij altijd goed gediend. Op deze momenten heb ik vaak mijn beste ideeën.

Ik ben al een paar weken aan het nadenken over wat ik wil gaan doen voor atelier. Op een gegeven moment lag ik in bed, ik sliep bijna, en zag ik ineens een installatie voor me. Het was een fantastisch magische wereld vol verwondering. Een beeld dat ik niet meer uit mijn hoofd kreeg, dus ik wist dat ik hier iets mee wilde gaan doen voor atelier. 

Doelen

• Installatiekunst maken
• Magie creëren
• De kijker het gevoel te geven echt in een andere wereld te zijn
• Verwondering oproepen

Persoonlijke leerdoelen

• Proces doorlopen zonder van tevoren het eindwerk te bepalen
• Een realistisch haalbaar project opzetten
• Plezier beleven tijdens het leerproces
• Mijn eigen stijl vinden of in ieder geval dichter in de buurt hiervan komen

Eerste inspiratie

• Stefano Ogliari Badessi
• Meow Wolf - The House of Eternal Return
• Nicole Andrijevic & Tanya Schultz - Sweet, Sweet Galaxy (2011)
• Rune Guneriussen